Άγρια σπαράγγια, Ζαγόρι

Αγριόσκορδα και άγρια σπαράγγια

Δύο βότανα από την άγρια χλωρίδα τής περιοχής τού Ζαγορίου καταπράσινα και νοστιμότατα. Τα μεν αγριόσκορδα ή άλλιο το άγριο (Allium ursinum) τα μάζεψε ο καλός μας γείτονας τα δε σπαράγγια εμείς. Φυτά τού Απριλίου στην περιοχή των Ζαγοροχωρίων.

Λίγα λόγια για το αγριόσκορδο (Allium ursinum):

Φύλλα αγριόσκορδου (Allium ursinum) - Ζαγοροχώρια

Ανήκει στην οικογένεια των λειριιδών (Liliaceae) και ευδοκιμεί σε υγρά και σκιερά δάση με φυλλοβόλα δένδρα. Φτάνει σε ύψος μέχρι 50 εκ., μυρίζει όπως το σκόρδο, έχει τριγωνικό βλαστό, άμισχα ωοειδή εως δορατοειδή φύλλα, άνθη σε ακριανά ψευτοσκιάδια. Ανθίζει από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο. Στην όψη μοιάζει με το κρινάκι, το οποίο είναι όμως δηλητηριώδες. Ξεχωρίζει όμως από αυτό χάρη στην έντονη μυρωδιά του.

Λίγα λόγια για την άγρια σπαραγγιά (Asparagus officinalis):

 Άγρια σπαράγγια (Asparagus officinalis) - ΖαγοροχώριαΑναρριχητικό φυτό με πάρα πολλά αγκάθια. Ανήκει στην οικογένεια των Λιλιιδών με σκούρο πράσινο χρώμα, που αντί για φύλλα έχει αγκάθια. Οι βλαστοί της βγαίνουν ξεχωριστά απευθείας από το χώμα, χωρίς την ύπαρξη κεντρικού κορμού. Αυτό που τρώγεται είναι τα νεαρά βλαστάρια. Το χρώμα τους ποικίλει από υπόλευκα, σε διάφορες αποχρώσεις του πράσινου, έως σκούρο πράσινο σχεδόν μαύρο.

Φασκόμηλο | Οι θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων μπορεί να επηρεαστούν από το πότε ακριβώς συλλέγονται. Συλλέξτε τα βότανα μία ξηρή ημέρα, όταν βρίσκονται στο αποκορύφωμα τής ωριμότητάς τους και η συγκέντρωση των ενεργών συστατικών είναι στο μέγιστό της

Αποξήρανση βοτάνων

Συλλογή και ξήρανση βοτάνων

Τα δάση στα Ζαγόρια αλλά και τούς Εθνικούς Δρυμούς τού Βίκου-Αώου και τής Βάλια Κάλντα, προσφέρουν στον τροφοσυλλέκτη μία ποικιλία βοτάνων, φρούτων, μανιταριών που όμοιά τους δεν υπάρχει στον Ελλαδικό χώρο. Κάθε εποχή έχει και τα δικά της “καλά”.
Ακολούθως θα βρείτε μερικές χρήσιμες συμβουλές για το πώς και πότε μπορείτε να μαζέψετε τα αγαθά τής Ζαγορίτικης γης, αλλά και το πώς θα τα επεξεργαστείτε ώστε να τα αποθηκεύσετε για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων μπορεί να επηρεαστούν από το πότε ακριβώς συλλέγονται. Συλλέξτε τα βότανα μία ξηρή ημέρα, όταν βρίσκονται στο αποκορύφωμα τής ωριμότητάς τους και η συγκέντρωση των ενεργών συστατικών είναι στο μέγιστό της. Ξηράνετέ τα γρήγορα, μακριά από το φως τού ηλίου, για να διατηρήσετε τα αρωματικά συστατικά

Αποξήρανση βοτάνων

Οι θεραπευτικές ιδιότητες των βοτάνων μπορεί να επηρεαστούν από το πότε ακριβώς συλλέγονται. Συλλέξτε τα βότανα μία ξηρή ημέρα, όταν βρίσκονται στο αποκορύφωμα τής ωριμότητάς τους και η συγκέντρωση των ενεργών συστατικών είναι στο μέγιστό της.
Ξηράνετέ τα γρήγορα, μακριά από το φως τού ηλίου, για να διατηρήσετε τα αρωματικά συστατικά και να προλάβετε την οξείδωση άλλων χημικών. Για να εξασφαλίσετε την καλή κυκλοφορία τού αέρα, αφήστε τα σε ένα ξηρό, ευάερο, θερμό μέρος. Ένα αεριζόμενο ντουλάπι με ανοιχτή την πόρτα είναι

Όταν αποξηρανθούν τα βότανα, αποθηκεύστε τα σε ξηρά σκουρόχρωμα γυάλινα ή πήλινα σκεύη με αεροστεγές σκέπασμα, μακριά από απευθείας φως τού ηλίου

Πήλινα σκεύη

ιδανικό, το ίδιο και ένα ηλιόλουστο δωμάτιο. Όσο περισσότερο χρόνο παίρνει η ξήρανση τόσο πιο πιθανό είναι να αλλοιωθεί το χρώμα των φυτών και να χάσον την γεύση τους.
Όταν αποξηρανθούν τα βότανα, αποθηκεύστε τα σε ξηρά σκουρόχρωμα γυάλινα ή πήλινα σκεύη με αεροστεγές σκέπασμα, μακριά από το απευθείας φως τού ηλίου.

Καλό είναι να σημειώνετε στα σκεύη την προέλευση, ημερομηνία συλλογής και αποθήκευσής των βοτάνων. Τα περισσότερα κρατάνε 12~18 μήνες.

Αποξήρανση ανθών

Συλλέξτε τα αφού εξατμιστεί η πρωινή δροσούλα, όταν είναι τελείως ανοιχτά. Μεταχειριστείτε τα προσεκτικά γιατί είναι ευαίσθητα.
Κόψτε τα άνθη από τους βλαστούς και ξηράνετε τα ολόκληρα σε δίσκους. Για τα μικρά άνθη, όπως τής λεβάντας, κάντε όπως για τους σπόρους, μαζέψτε τα πριν μαραθούν τελείως τα άνθη.

Σε 2 βήματα:

1. Απομακρύνετε τις βρωμιές, το χώμα και τα έντομα. Απλώστε τα άνθη να ξεραθούν σε δίσκο καλυμμένο με χαρτί ή εφημερίδα
2. Όταν αποξηρανθούν, αποθηκεύστε τα ολόκληρα σε ένα σκούρο, αεροστεγές δοχείο. Σε άνθη όπως οι κατηφέδες αφαιρέστε τα αποξηραμένα πέταλα και αποθηκεύστε τα ξεχωριστά, απορρίπτοντας το κεντρικό τμήμα τού άνθους

Αποξήρανση βολβών

Συλλέξτε τους αφού μαραθούν τα επίγεια τμήματα. Μαζέψτε τούς βολβούς τού σκόρδου γρήγορα, γιατί τείνουν να βυθίζονται πιο βαθιά αφού μαραθούν τα φύλλα και μετά είναι δύσκολο να βρεθούν.

Αποξήρανση επίγειων τμημάτων και φύλλων

Τα μεγάλα φύλλα, όπως στη μολόχα, συλλέξτε τα και αποξηράνετέ τα ξεχωριστά. Τα μικρότερα φύλλα, όπως τού μελισσόχορτου ή τού φασκόμηλου, είναι καλύτερο να τα συλλέγετε μαζί με το βλαστό. Συλλέξτε τα φύλλα των φυλλοβόλων φυτών ακριβώς πριν την άνθιση και των αειθαλών, όπως τού δεντρολίβανου, καθόλη τη διάρκεια τού χρόνου. Αν χρησιμοποιείτε όλα τα επίγεια τμήματα, συλλέξτε τα στη μέση τής περιόδου τής άνθισης, παίρνοντας έτσι ένα μείγμα φύλλων, βλαστού, ανθών και σπόρων.

Σε 3 βήματα:

Όταν τα φύλλα γίνουν εύθρυπτα, αλλά όχι τόσο ξηρά που να γίνονται σκόνη, αφαιρέστε τα από το βλαστό τρίβοντας τα πάνω από ένα χαρτί ή εφημερίδα και απορρίψτε τα μεγαλύτερα κομμάτια. Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε όλα τα επίγεια τμήματα, θρυμματίστε τα όλα μαζί

Εύθρυπτα φύλλα βοτάνων

1. Δέστε σε μικρά ματσάκια, 8~12 περίπου βλαστούς μαζί, ανάλογα με το μέγεθος, κρεμάστε τους ανάποδα και αφήστε να ξεραθούν
2. Όταν τα φύλλα γίνουν εύθρυπτα, αλλά όχι τόσο ξηρά που να γίνονται σκόνη, αφαιρέστε τα από το βλαστό τρίβοντας τα πάνω από ένα χαρτί ή εφημερίδα και απορρίψτε τα μεγαλύτερα κομμάτια. Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε όλα τα επίγεια τμήματα, θρυμματίστε τα όλα μαζί
3. Μεταφέρετε τα αποξηραμένα βότανα από το χαρτί, χύνοντας τα ή με ένα κουτάλι, σε αεροστεγές δοχείο για την αποθήκευση

Αποξήρανση ριζών

Συλλέξτε τις περισσότερες ρίζες το φθινόπωρο, όταν τα επίγεια τμήματα τού φυτού έχουν μαραθεί και πριν η γη γίνει πολύ σκληρή και κάνει το σκάψιμο δύσκολο. Εξαίρεση αποτελεί η πικραλίδα, που οι ρίζες της πρέπει να συλλέγονται την άνοιξη. Μερικές ρίζες ξανα-απορροφούν υγρασία από τον αέρα και γίνονται μαλακές, οπότε πρέπει να τις πετάξετε.

Σε 2 βήματα:
1. Πλύνετε τις ρίζες καλά για να φύγει το χώμα και οι βρωμιές. Κόψτε τις μεγάλες ρίζες σε μικρά κομματάκια όταν είναι ακόμη νωπές, γιατί μπορεί να είναι δύσκολο να το κάνετε όταν ξεραθούν
2. Απλώστε τα κομμάτια τής ρίζας σε δίσκο στρωμένο με χαρτί και αφήστε τα 2~3 ώρες (4~6 ώρες για τις μεγαλύτερες ρίζες) σε δροσερό, ξηρό περιβάλλον (ή σε ξηραντήρα χαμηλής θερμοκρασίας). Μεταφέρετέ τις σε αεριζόμενο ντουλάπι ή σε ένα ζεστό, ηλιόλουστο δωμάτιο για να ολοκληρωθεί η αποξήρανση

Αποξήρανση σαρκωδών καρπών

Συλλέξτε τους καρπούς μόλις ωριμάσουν, πριν μαλακώσουν πολύ και δεν μπορεί να γίνει καλά η αποξήρανση. Απλώστε τα να αποξηρανθούν σε δίσκους. Είναι καλό να τα γυρνάτε συχνά ώστε η αποξήρανση να γίνει ομοιόμορφα. Πετάξτε τους καρπούς που έχουν έστω και ελάχιστη μούχλα.

Αποξήρανση σπόρων

Συλλέξτε ολόκληρους τους καρπούς με τους σπόρους, μαζί με 15~25 εκ. βλαστού όταν οι σπόροι έχουν σχεδόν ωριμάσει, πριν όμως διασκορπιστούν οι περισσότεροι από τον αέρα ή φαγωθούν από τα πουλιά. Κρεμάστε τα ματσάκια ανάποδα πάνω από ένα δίσκο στρωμένο με χαρτί ή μία χαρτοσακκούλα μακριά από το άμεσο φως τού ηλίου. Οι σπόροι θα πέσουν όταν ωριμάσουν μετά από περίπου 2 εβδομάδες.

Αποξήρανση τμημάτων φλοιών

Συλλέξτε τον το καλοκαίρι όταν ρέει ο οπός ώστε να ελαχιστοποιήσετε τη βλάβη που προκαλείται στο φυτό. Ποτέ να μην αφαιρείτε όλο το φλοιό – π.χ. μία λωρίδα φλοιού σε όλη          σε όλη τη περίμετρο τού κορμού – εκτός εάν επιθυμείτε να θυσιάσετε το φυτό χάριν τής βοτανοθεραπείας. Τινάξτε ή σκουπίστε το φλοιό για να αφαιρέσετε  τα βρύα ή τα έντομα: αποφύγετε να τον μουσκέψετε τελείως στο νερό. Σπάστε τον σε βολικά κομμάτια (τετράγωνα των 2~5 εκ.), απλώστε τον σε δίσκους και αφήστε τον να ξεραθεί.

Πηγή:
The Herb Society’s: Πλήρης οδηγός φαρμακευτικών βοτάνων

Συλλογή άγριων φραουλών στα Ζαγόρια

Βότανα-φρούτα τής εποχής

ΑΓΡΙΟΦΡΑΟΥΛΙΑ (Fragaria vesca)

Άγριες φράουλες :: Eπιστημονική Oνομασία: Fragaria vesca :: Άλλες Ονομασίες: Χαμοκερασιά

Άγριες φράουλες

Χαρακτήρας: Δροσερή, υγρή, γλυκειά και ξυνή
Συστατικά: Ταννίνες, γλίσχρασμα, σάκχαρα, οξέα σαλικυλικά, μέταλλα, βιταμίνες B, C, E
Δράσεις: Στυπτικό, επουλωτικό, διουρητικό, καθαρτικό, τονωτικό τού συκωτιού, καθαριστικό
Συλλογή: την άνοιξη, μαζεύουμε τα φύλλα και τον καρπό

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ (Melissa officinalis)

Μελισσόχορτο :: Eπιστημονική Oνομασία: Melissa officinalis :: Άλλες Ονομασίες: βάλσαμο λεμονιού

Μελισσόχορτο

Χαρακτήρας: Ψυχρό, ξυνό, ελαφρώς πικρό
Συστατικά: Πτητικό έλαιο (και σιτρονέλλα), πολυφαινόλες, ταννίνες, πικρή ουσία, φλαβονοειδή, ροζμαρινικό οξύ
Δράσεις: Κατασταλτικό, αντικαταθλιπτικό, πεπτικό διεγερτικό, χαλαρώνει τα περιφερειακά αιμοφόρα αγγεία, ιδρωταγωγό, χαλαρώνει και αποκαθιστά το νευρικό σύστημα, αντι-ιϊκό, αντιβακτηριδιακό, άφυσο, σπασμολυτικό
Συλλογή: τέλη ανοίξεως, αρχές καλοκαιριού, μαζεύουμε τα φύλλα

ΣΠΑΡΑΓΓΙΑ, ΑΓΡΙΑ (Asparagus officinalis)

Το σπαράγγι έχει ρίζωμα που διακλαδίζεται στο χώμα και από το οποίο βγαίνουν τα όρθια ή αναρριχώμενα στελέχη του, που έχουν χρώμα λευκό, πράσινο ή κοκκινωπό και τα οποία τρώγονται. Πρακτικά, δεν έχει λειτουργικά φύλλα, αυτά που βρίσκονται στα στελέχη του είναι βράκτια και μοιάζουν με λέπια. Τη φωτοσύνθεση έχουν αναλάβει πράσινοι, λεπτοί βλαστοί, που λέγονται φυλλοκλάδια. Είναι δίοικο φυτό και ανθίζει το καλοκαίρι. Τα άνθη του είναι μικρά, λευκά ή πρασινοκίτρινα και βγαίνουν μεμονωμένα. Οι καρποί είναι ρόγες, με χρώμα πράσινο, λευκό ή κοκκινωπό

Άγρια σπαράγγια

Συστατικά: Κομμεορητίνη (ασπαραγίνη), σαπωνίνη, ρουτοσίδη, άλατα καλίου, ίχνη φθορίου
Δράσεις: Διουρητικό, εναντίον τής υδρωπικίας, ρυθμίζει τους παλμούς τής καρδιάς στην υπερτροφία, αποχρεμπτικό, εναντίον τής φυματίωσης και τής βρογχίτιδας, αντιρευματικό, καταπραϋντικό (δεν συνιστάται σε φλόγωση τού ουροποιητικού γιατί είναι ερεθιστικό)
Συλλογή: άνοιξη, μαζεύουμε τις φρέσκιες κορυφές

ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ (Urtica dioica – urticaceae)

Τσουκνίδα :: Το επιστημονικό όνομα Urtica προέρχεται από το λατινικό ρήμα «urere», που σημαίνει «καίω» και αποδόθηκε από τον Πλίνιο, λόγω της αίσθησης του καψίματος και του κοκκινίσματος που προκαλούσε η επαφή του φυτού με το δέρμα. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν πολύ καλά την τσουκνίδα. Έχουν αναφερθεί σε αυτή στα έργα τους ο Χρύσιππος, ο Αριστοφάνης και ο Ησίοδος. Ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποιούσε για την αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων

Τσουκνίδα

Χαρακτήρας: δροσερή, ξηρή, στυπική, ελαφρώς πικρή γεύση
Συστατικά: Ισταμίνη, φορμικό οξύ, ακετυλοχολίνη, σεροτονίνη, γλυκοκινόνες, μέταλλα και πυρίτιο, βιταμίνες A, B, C, ταννίνες
Δράσεις: Στυπτικό, διουρητικό,τονωτικά, θρεπτικό, αιμοστατικό, διεγερτικό τής κυκλοφορίας, γαλακταγωγό, χαμηλώνει τα επίπεδα τού ζακχάρου, προλαμβάνει το σκορβούτο
Συλλογή: χειμώνα, την άνοιξη πριν και κατά την άνθιση, μαζεύουμε τα φύλλα

ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ (Salvia spp)

Φασκόμηλο, πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά, ύψους μέχρι μισό μέτρο, βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά, χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο ως τον Ιούνιο

Φασκόμηλο

Χαρακτήρας: Καυτερό, πικρό, δροσερό, ξηραντικό
Συστατικά: Πτητικό έλαιο, πικρά διτερπένια, ταννίνες, τριτερπένια, ρητίνη, φλαβονοειδή, ουσίες τύπου οιστρογόνων, σαπωνίνες
Δράσεις: Άφυσο, σπασμολυτικό, στυπτικό, αντισηπτικό, χαλαρώνει τα περιφερειακά αιμοφόρα αγγεία, μειώνει την εφίδρωση, την παραγωγή σάλιου και γάλακτος, διεγερτικό τής μήτρας, αντιβιοτικό, μειώνει τα επίπεδα τού σακχάρου τού αίματος, χολαγωγό
Συλλογή: τέλη ανοίξεως αρχές καλοκαιριού, μαζεύουμε τα φύλλα

Πηγή:
The Herb Society’s: Πλήρης οδηγός φαρμακευτικών βοτάνων

 

Παρασκευή γιατρικών

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΠΟ ΒΟΤΑΝΑ

Στο Ζαγόρι και τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου συναντάται πολύ πλούσια σε βότανα, μεταξύ άλλων, χλωρίδα, με ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία. Μάλιστα μέχρι και τις αρχές τού 20ου αιώνα τα βότανα τού φαραγγιού χρησιμοποιούνταν από πρακτικούς γιατρούς, τους λεγόμενους «Βικογιατρούς» για θεραπευτικούς σκοπούς.
Οι χρήσεις τους είναι αμέτρητες. Ακολούθως θα βρείτε μερικούς τρόπους παρασκευής των βοτάνων για ποικίλες χρήσεις.

ΑΛΟΙΦΗ
ΑΦΕΨΗΜΑ
ΒΑΜΜΑ
ΕΓΧΥΜΑ
ΣΙΡΟΠΙ

ΑΛΟΙΦΗ

Παρασκευή αλοιφής από βότανα

Παρασκευή αλοιφής από βότανα

Η αλοιφή είναι ένας τρόπος για να προστατέψουμε τα εξασθενημένα και μαλακά σημεία τού δέρματος ή ένας τρόπος να εφυδατώσουμε σημεία που είναι ξηρά. Περιέχει μόνο έλαια ή λίπη χωρίς νερό και όταν αλοίφεται στο δέρμα δεν αναμιγνύεται με αυτό αλλά σχηματίζει ένα ξεχωριστό στρώμα επάνω του. Παλιότερα οι αλοιφές παρασκευάζονταν από ζωϊκά λίπη, αλλά εξ’ ίσου αποτελεσματικές είναι και η βαζελίνη ή η παραφίνη.

 


Ενδεικτικές αναλογίες

500g βαζελίνη ή μαλακό κερί παραφίνης
60g αποξηραμένο βότανο

Διαδικασία
α´ Λιώνουμε το κερί παραφίνης ή τη βαζελίνη σε μία λεκάνη νερό που βράζει. Ρίχνουμε μέσα τα βότανα ανακατεύοντάς τα και τα θερμαίνουμε για περίπου 2 ώρες ή μέχρι αυτά να γίνουν εύθρυπτα
β´ Ρίχνουμε το μείγμα σε μία σακούλα από μουσελίνα (τούλι), στερεωμένη καλά με σχοινί ή λαστιχάκι στο χείλος μίας κανάτας
γ´ Φορώντας λαστιχένια γάντια, γιατί το μείγμα είναι καυτό, το στίβουμε μέσα από τη σακούλα στη κανάτα
δ´ Όσο το μείγμα είναι ακόμη ζεστό και ρευστό το βάζουμε σε καθαρά γυάλινα βαζάκια

^

ΑΦΕΨΗΜΑ

Παρασκευή αφεψήματος από βότανα στο Ζαγόρι

Παρασκευή αφεψήματος

Με τη μέθοδο αυτή τα ενεργά συστατικά τού φυτού παραλαμβάνονται με πιο δυναμικό τρόπο από ό,τι με το έγχυμα. Για τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούμε τις ρίζες, τους φλοιούς και τα κλαδάκια. Το βότανο μπαίνει σε κρύο νερό, φτάνει σε βρασμό και μετά σιγοβράζει για περίπου 1 ώρα. Πίνεται ζεστό ή κρύο.

Ενδεικτικές αναλογίες
30g αποξηραμένα βότανα ή 60g νωπά βότανα
750ml νερό (με τη θέρμανση γίνεται 500ml)

 

Διαδικασία
α´ Βάζουμε το βότανο σε ένα κατσαρολάκι και ρίχνουμε κρύο νερό. Το βάζουμε να βράσει και μόλις φτάσει στο βρασμό χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει για περίπου 1 ώρα, μέχρι ο όγκος του να μειωθεί κατά το 1/3
β´ Στραγγίζουμε με το σουρωτήρι
γ´ Το φυλάσσουμε σε δροσερό μέρος

Ενδεικτική δόση
1 φλυτζάνι τού τσαγιού ή 1 ποτήρι τού κρασιού 3 φορές ημερησίως

^

ΒΑΜΜΑ

Παρασκευή βάμματος από βότανα

Παρασκευή βάμματος

Το βάμμα παρασκευάζεται εμβαπτίζοντας το αποξηραμένο ή νωπό βότανο σε διάλυμα 25% αλκοόλης σε νερό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοδήποτε μέρος τού φυτού. Εκτός του ότι παραλαμβάνει τα ενεργά συστατικά τού φυτού, η αλκοόλη δρα και ως συντηρητικό δίνοντας διάρκεια στο βάμμα μέχρι και τα 2 έτη. Είναι σημαντικό το βάμμα κάθε βοτάνου να παρασκευάζεται χωριστά και μετά να συνδυάζονται εάν χρειάζεται. Η βότκα είναι ιδανική γιατί περιέχει πολύ λίγα πρόσθετα, αν και το ρούμι βοηθά να καλυφθεί η γεύση των λιγότερο εύγεστων βοτάνων.

Ενδεικτικές αναλογίες
200g αποξηραμένο βότανο ή 600g νωπό βότανο
1lt διαλύματος αλκοόλης σε νερό: 75% αλκοόλη και 25% νερό

Διαδικασία
α´ Βάζουμε το βότανο σε μια μεγάλη γυάλα και το καλύπτουμε με το διάλυμα αλκοόλης-νερού. Σφραγίζουμε τη γυάλα και τη φυλάσσουμε σε δροσερό μέρος για περίπου 2 εβδομάδες ανακατεύοντας το μείγμα ανά τακτά διαστήματα
β´ Στραγγίζουμε το μείγμα συμπιέζοντάς το, π.χ. σε ένα σταφυλοπιεστήριο, και μαζεύουμε το υγρό σε μία κανάτα
γ´ Χύνουμε το στραγγισμένο υγρό από τη κανάτα σε καθαρό μπουκάλι από σκούρο γυαλί και το αποθηκεύουμε

Ενδεικτική δόση
5ml 3 φορές ημερησίως. Τα βάμματα πρέπει να χορηγούνται αραιωμένα σε νερό (λίγο μέλι ή φρουτοχυμός συχνά βελτιώνουν τη γεύση)

^

ΕΓΧΥΜΑ

Παρασκευή εγχύματος από βότανα στο Ζαγόρι

Παρασκευή εγχύματος

Το έγχυμα είναι ενάς πολύ απλός τρόπος χρήσεως των βοτάνων. Χρησιμοποιείται το νερό ακριβώς πριν βράσει, γιατί το νερό που κοχλάζει διασκορπίζει πολύτιμα πτητικά έλαια στον ατμό. Για τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούμε τα άνθη και τα φυλλώδη τμήματα των φυτών. Πίνεται ζεστό ή κρύο.

Ενδεικτικές αναλογίες
30g αποξηραμένα βότανα ή 75g νωπά βότανα
500ml νερό

Διαδικασία
α´ Ζεσταίνουμε το νερό και το φέρνουμε σε θερμοκρασία λίγο πριν το σημείο βρασμού
β´ Βάζουμε το βότανο σε ένα δοχείο που κλείνει καλά και ρίχνουμε το νερό στο βότανο
γ´ Αφήνουμε 10 λεπτά για να γίνει η έγχυση και μετά στραγγίζουμε με το σουρωτήρι
δ´ Το φυλάσσουμε σε δροσερό μέρος

Ενδεικτική δόση
1 φλυτζάνι τού τσαγιού ή 1 ποτήρι τού κρασιού 3 φορές ημερησίως

^

ΣΙΡΟΠΙ

Παρασκευή σιροπιού από βότανα

Παρασκευή σιροπιού

Το σιρόπι είναι ένας τρόπος για να διατηρούνται τα εγχύματα και τα αφεψήματα και αποτελεί ιδανικό γιατρικό για το βήχα γιατί το μέλι είναι ιδιαίτερα μαλακτικό. Τα σιρόπια μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να αρωματίσουν τα γιατρικά για παιδιά.

Ενδεικτικές αναλογίες
500ml έγχυμα ή αφέψημα
500g μέλι ή ακατέργαστη ζάχαρη

Διαδικασία
α´ Θερμαίνουμε περίπου 500ml πρότυπου εγχύματος ή αφεψήματος σε μία κατσαρόλα. Προσθέτουμε 500g μέλι ή ακατέργαστη ζάχαρη ανακατεύοντας συνεχώς μέχρι να διαλυθούν
β´ Αφήνουμε το μείγμα να κρυώσει και το βάζουμε σε μία μπουκάλα από σκούρο γυαλί την οποία και σφραγίζουμε με φελλό

Ενδεικτική δόση
5-10ml 3 φορές ημερησίως

^

Άγρια σπαράγγια

Αβρωνίες, βεργιές, οβριές (πικρά σπαράγγια), αγρέλια, μπουρντένα ή απλώς άγρια σπαράγγια. Τα άγρια βλαστάρια που σηματοδοτούν τον ερχομό της Άνοιξης!

Το σπαράγγι έχει ρίζωμα που διακλαδίζεται στο χώμα και από το οποίο βγαίνουν τα όρθια ή αναρριχώμενα στελέχη του, που έχουν χρώμα λευκό, πράσινο ή κοκκινωπό και τα οποία τρώγονται. Πρακτικά, δεν έχει λειτουργικά φύλλα, αυτά που βρίσκονται στα στελέχη του είναι βράκτια και   μοιάζουν με λέπια. Τη φωτοσύνθεση έχουν αναλάβει πράσινοι, λεπτοί βλαστοί, που λέγονται φυλλοκλάδια. Είναι δίοικο φυτό και ανθίζει το καλοκαίρι. Τα άνθη του είναι μικρά, λευκά ή πρασινοκίτρινα και βγαίνουν μεμονωμένα. Οι καρποί είναι ρόγες, με χρώμα πράσινο, λευκό ή κοκκινωπό

Ματσάκι από άγρια σπαράγγια

Στην Ελλάδα εμφανίστηκαν ως άγρια, αυτοφυή φυτά σε πολλές υγρές, ημιορεινές περιοχές με την ονομασία «βλαστάρια». Στο Ζαγόρι βρίσκονται σε πολλά σημεία, στις χαμηλότερες κυρίως περιοχές, και η τοποθεσία τους είναι καλά κρυμμένο μυστικό τού κάθε τροφοσυλλέκτη…

Γρήγορα εκτιμήθηκε η αξία τους για τις διάφορες φαρμακευτικές και διαιτητικές τους ιδιότητες, γι’ αυτό και άρχισε η εντατική καλλιέργειά τους.

Τα σπαράγγια αναφέρονται στην ελληνική μυθολογία. Ήταν από τα αγαπημένα εδέσματα των Αρχαίων Ελλήνων και με τους βλαστούς τους στόλιζαν τις νύφες στους γάμους. Οι Ρωμαίοι τα θεωρούσαν φαγητό πολυτελείας. Τα σπαράγγια αναφέρουν τόσο ο Διοσκουρίδης όσο και ο Θεόφραστος με την ονομασία Ασφάραγος. Ο Πλίνιος τα θεωρούσε αφροδισιακά λαχανικά.

Η άγρια σπαραγγιά βρίσκεται σχεδόν παντού, από δίπλα στη θάλασσα ως τα ψηλά βουνά! Αγαπάει τα νερά, τις δροσιές αλλά θα την βρεις και σε ξερούς πευκώνες! Της αρέσουν οι φράχτες, που τους χρησιμοποιεί για να πλέξει τα κλαδιά της, τα εγκαταλειμμένα   οικόπεδα ή κτήματα, κοντά σε ποτάμια ή τρεχούμενα νερά

Άγρια σπαραγγιά

Περιέχουν μαγνήσιο, φωσφόρο, ασβέστιο, κάλιο, μαγγάνιο, κοβάλτιο, βιταμίνες και την ασπαραγίνη, διουρητική ουσία. Το αφέψημα ή το εκχύλισμα της ρίζας τους πίνεται ως διουρητικό, αρκεί να μην είναι ερεθισμένο το ουροποιητικό σύστημα.

Η άγρια σπαραγγιά είναι χαμηλός θάμνος με σκούρο πράσινο χρώμα, που αντί για φύλλα έχει αγκάθια. Οι βλαστοί της βγαίνουν ξεχωριστά απευθείας από το χώμα, χωρίς την ύπαρξη κεντρικού κορμού. Αυτό που τρώγεται είναι τα νεαρά βλαστάρια. Το χρώμα τους ποικίλει από υπόλευκα, σε διάφορες αποχρώσεις τού πράσινου, έως σκούρο πράσινο σχεδόν μαύρο.

Από το φυτό μαζεύουμε το τρυφερό βλαστάρι πριν απλώσει φύλλα, που βγαίνει από την ίδια ρίζα δίπλα με τα περσινά και παλιότερα "κλαδιά" (προσοχή τα παλιά κλαδιά τσιμπάνε!). Το κόβουμε με το χέρι έως το σημείο που είναι τρυφερό. Με αυτό τον τρόπο μαζεύουμε βλαστάρια 8-15 εκατοστών.

Τρυφερός καρπός άγριου σπαραγγιού

Απαντάται σχεδόν παντού, από παραθαλάσσιες περιοχές έως ορεινές. Αγαπάει τα νερά, τις δροσιές αλλά θα και τους ξερούς πευκώνες! Σκαρφαλώνει σε φράχτες, που τους χρησιμοποιεί για να πλέξει τα κλαδιά της, τη βρίσκουμε σε εγκαταλειμμένα οικόπεδα ή κτήματα, κοντά σε ποτάμια ή τρεχούμενα νερά.

Οι τρυφεροί βλαστοί του μαζεύονται από τέλη Μαρτίου μέχρι το Μάιο, σε άγονες και ακαλλιέργητες περιοχές, κοντά στο νερό, και τρώγονται ωμοί, ως ορεκτικό, με λάδι και ξύδι ή βράζονται και συνοδεύουν διάφορα πιάτα, σκέτοι ή με σάλτσες. Οι κορυφές των βλαστών του προστίθενται σε σαλάτες, ως γαρνιτούρα.

 

 

Μελισσόχορτο

Μελισσόχορτο – Melissa officinalis
Άλλες ονομασίες: βάλσαμο λεμονιού

Eπιστημονική Oνομασία: Melissa officinalis :: Άλλες Ονομασίες: βάλσαμο λεμονιού

Μελισσόχορτο

Το μελισσόχορτο (Melissa officinalis), γνωστό και ως μέλισσα ή βάλσαμο λεμονιού, ανήκει στην οικογένεια τής μέντας. Πολυετές φυτό 40-100εκ. Έχει ωοειδή, ελαφρά οδοντωτά φύλλα με αραιό τρίχωμα. Το καλοκαίρι βγάζει 6-12 μικρά υποκίτρινα ή άσπρα ανθάκια, τοξοειδή και μελιτογόνα, των 10-14 χιλ. στους σπονδύλους. Περιέχει υψηλό ποσοστό κιτράλης, στην οποία οφείλει το έντονο άρωμά του, που θυμίζει λεμόνι και σε μικρότερο βαθμό τη μέντα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες:

Είναι γνωστό για την αντισπασμωδική, αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή του δράση. Παράλληλα, τονώνει την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, προκαλώντας διαστολή των αγγείων, με αποτέλεσμα να μειώνεται η πίεση του αίματος. Θεωρείται πολύ σημαντική η συμβολή του στην καταπολέμηση των ιών. Έρευνες επιβεβαιώνουν μάλιστα την αποτελεσματικότητά του σε περιπτώσεις επιχείλιου έρπητα. Πρόκειται για φυτό εξαιρετικά αποτελεσματικό σε περιπτώσεις αϋπνίας, έντονου στρες, έντασης και ευερεθιστότητας, ενώ μπορεί να βοηθήσει ακόμα και άτομα με κατάθλιψη, χάρη στις καταπραϋντικές και χαλαρωτικές του ιδιότητες. Ανάμεσα στις δράσεις του συγκαταλέγεται και η ανακούφιση από πεπτικές διαταραχές. Το βάλσαμο του μελισσόχορτου θεωρείται επίσης ότι ηρεμεί τον υπερκινητικό θυρεοειδή αδένα (νόσος Graves). Επιπλέον, επειδή το μελλισόχορτο καθαρίζει το μυαλό, αυξάνει την αντίληψη και ενισχύει τη μνήμη, έχει αποδειχθεί βοηθητικό σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Τέλος, χάρη στην ιδιότητά του να δρα κατά των πόνων στις νευρικές απολήξεις, το μελισσόχορτο συστήνεται σε ανθρώπους με πονοκεφάλους, ημικρανίες και άλλους πόνους (π.χ. πόνοι περιόδου, πονόδοντος, εντερικοί κολικοί).

Ιδανικοί συνδυασμοί:

1. Ο συνδυασμός μελισσόχορτου με λυκίσκο θεωρείται αποτελεσματικός σε περίπτωση δυσπεψίας
2. Όταν συνδυάζεται με δυόσμο, το μείγμα είναι εξαιρετικά μαλακτικό για το στομάχι
3. Το μελισσόχορτο μαζί με τη βαλεριάνα βοηθά σε περιπτώσεις αϋπνίας και πόνου των νεύρων

ΠΗΓΗ: http://www.alekati.gr/